Geçtiğimiz hafta, Osmanlı İmparatorluğu döneminde askerler için yapılan çatal-bıçak-kaşık kombinasyonunun oluşturduğu Osmanlı Çakısı’ndan bahsetmiştim. Sahiplenemediğimiz, geliştiremediğimiz en az 150- 200 yıllık geçmişi olan bu aletin, Avrupa tarafından markalaştırıldığını ve tüm dünyada İsviçre Çakısı olarak satıldığını ifade etmiştim. Bu hafta ise soframızın en ilginç demirbaşı; çatal hakkında kısa bir bilgi vermek isterim.

Çatalın ilk mutfağa girişi ise İstanbul’da karşımıza çıkıyor. Bizans İmparatorluğu Sarayı’nda ilk kez kullanılan çatal, 11’inci yüzyıl civarında İtalya’da meyve yemek için kullanıldı. Bizans İmparatoru’nun yeğeni Maria Argyropoulina’nın Venedik Dükü’nün oğluyla evlenmesi ile çatal ilk kez kıta Avrupası’na ulaştı. Çatallarını çeyiz olarak yanında götüren Prenses Maria’nın bu aletleri Venedik’te pek hoş karşılanmıyor. Prenses Maria’nın iki yıl sonra vebadan ölmesi de çatalın lanetlenmesine neden oluyor.

İtalya’daki bu kısa tarihinin ardından çatalın tekrar sofraya dönmesi 3 asrı buldu. Rönesans’ın dahi çocuğu Leonardo Da Vinci, 3 uçlu bir tasarımla çatalı mükemmel bir modele çevirdi. Günümüzde kullandığımız çatalı çizdi, üretti.

Zira Vatikan, çatalı Poseidon’dan çok Şeytan’ın mızrağına hatta kuyruğuna benzetiyordu. Maria’nın elleriyle yemek yemeye tenezzül etmediğini bu gerekçe ile tanrı tarafından cezalandırıldığını düşünen Kardinal Petrus Damiani’nin şu sözü çatalın da bir süreliğine olsa sonu da oldu: “Tanrı bu şeytani aleti kullanmamızı isteseydi, bize parmaklarımızı vermezdi.”

İtalya’daki bu kısa tarihinin ardından çatalın tekrar sofraya dönmesi 3 asrı buldu. Rönesans’ın dahi çocuğu Leonardo Da Vinci, 3 uçlu bir tasarımla çatalı mükemmel bir modele çevirdi. Günümüzde kullandığımız çatalı çizdi, üretti.

Rönesans döneminde mükemmelleştirilen çatalın tasarımına dokunan ilk kişi Da Vinci’ydi ama son olmadı. Ünlü ressam Salvador Dali de çatalın bir formunu tasarladı.

Kaynak:

https://www.dunya.com/kose-yazisi/catal-ilk-kez-istanbulda-kullanildi-ilk-modern-tasarimini-da-vinci-yapti/613343